Học cách tiết kiệm tiền của người Nhật - Tối ưu tài chính 2025

Cách tiết kiệm tiền của người Nhật đã trở thành tấm gương sáng cho thế giới trong việc quản lý tài chính cá nhân hiệu quả. Hãy cùng OPES tìm hiểu tư duy tiết kiệm tiền của người Nhật, điều đã giúp họ duy trì được sự ổn định tài chính trong bối cảnh kinh tế biến động và xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai. 

1. Vì sao cách tiết kiệm tiền của người Nhật được ngưỡng mộ?

Nền văn hóa tiết kiệm của Nhật Bản không đơn thuần là một thói quen tài chính thông thường mà đã trở thành một nét đặc trưng sâu sắc trong xã hội. Sự ngưỡng mộ này xuất phát từ cách người Nhật biến việc tiết kiệm thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, giúp họ duy trì sự ổn định tài chính ngay cả trong những thời kỳ khó khăn nhất.

1.1. Văn hóa tiết kiệm và giáo dục từ nhỏ

Thói quen tiết kiệm của người Nhật có nguồn gốc từ giai đoạn hậu chiến, khi đất nước phải đối mặt với nhiều khó khăn kinh tế. Từ những năm tháng đó, cách tiết kiệm tiền của người Nhật đã được hình thành và truyền lại qua nhiều thế hệ như một bài học quý giá về sự kiên cường và thích nghi.

Giáo dục tài chính bắt đầu từ rất sớm trong các gia đình Nhật Bản. Trẻ em được dạy về giá trị của đồng tiền thông qua những bài học thực tế hàng ngày. Cha mẹ thường cho con một khoản tiền tiêu vặt và hướng dẫn các em cách quản lý, phân chia để mua những thứ cần thiết. Điều này giúp trẻ em hiểu rõ mối quan hệ giữa lao động, tiền bạc và giá trị của những thứ họ sở hữu.

Giáo dục tài chính bắt đầu từ rất sớm trong các gia đình Nhật Bản

Hệ thống giáo dục Nhật Bản cũng tích hợp các bài học về quản lý tài chính vào chương trình học. Học sinh được học cách lập ngân sách, hiểu về lãi suất, và tầm quan trọng của việc tiết kiệm cho tương lai. Những kiến thức này không chỉ mang tính lý thuyết mà còn được thực hành thông qua các hoạt động nhóm và dự án thực tế.

1.2. Tiết kiệm gắn kết với mục tiêu cụ thể

Điểm đặc biệt trong phương pháp tiết kiệm tiền của người Nhật là việc gắn liền mỗi khoản tiết kiệm với một mục tiêu rõ ràng và cụ thể. Người Nhật không tiết kiệm một cách mù quáng mà luôn có định hướng rõ ràng cho từng đồng tiền được cất dành.

Những mục tiêu phổ biến bao gồm việc mua nhà, chuẩn bị cho thời kỳ nghỉ hưu, chi phí giáo dục con cái, hoặc những chuyến du lịch gia đình. Mỗi mục tiêu được phân chia thành các khoảng thời gian cụ thể với số tiền cần thiết tương ứng. Cách tiếp cận này giúp việc tiết kiệm trở nên có ý nghĩa và tạo động lực mạnh mẽ để duy trì thói quen tốt.

Tư duy "ít nhưng chất" được thể hiện rõ nét trong lối sống của người Nhật. Họ ưu tiên đầu tư vào những sản phẩm có chất lượng cao và độ bền lâu dài thay vì mua nhiều đồ rẻ tiền. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm tiền trong dài hạn mà còn giảm thiểu rác thải và bảo vệ môi trường.

2. Phương pháp Kakeibo – Sổ chi tiêu tài chính nổi tiếng của người Nhật

Kakeibo được xem là một trong những phương pháp tiết kiệm tiền của người Nhật hiệu quả và phổ biến nhất trên thế giới. Đây không chỉ là một cách ghi chép chi tiêu đơn thuần mà còn là một triết lý sống giúp người sử dụng kiểm soát tài chính một cách có ý thức và bền vững.

2.1. Các bước thực hiện Kakeibo

Phương pháp Kakeibo được thực hiện theo quy trình có hệ thống, bắt đầu từ việc chuẩn bị công cụ ghi chép đến việc đánh giá và điều chỉnh hàng tháng. Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị một cuốn sổ tay hoặc sử dụng ứng dụng ghi chép trên điện thoại để theo dõi tình hình tài chính cá nhân.

Bước tiếp theo là ghi lại toàn bộ các khoản thu nhập bao gồm lương cơ bản, thưởng, tiền từ công việc làm thêm và các nguồn thu khác. Việc ghi chép phải được thực hiện một cách chi tiết và chính xác để có cái nhìn tổng quan về khả năng tài chính của bản thân. 

Sau đó, bạn cần liệt kê tất cả các khoản chi tiêu dự kiến trong tháng như tiền ăn, chi phí sinh hoạt, tiền điện nước, học phí và các khoản chi khác.

Bạn cần một cuốn sổ tay hoặc sử dụng ứng dụng ghi chép để theo dõi tình hình tài chính cá nhân

Một điểm quan trọng trong phương pháp này là việc đặt riêng số tiền muốn tiết kiệm ngay từ đầu tháng, thay vì chờ đến cuối tháng mới tính toán. 

Trong quá trình ghi chép, bạn cần phân loại các danh mục chi tiêu để xác định đâu là những khoản cần thiết và đâu là những khoản có thể cắt giảm. Cuối mỗi tháng, việc xem xét lại tình hình chi tiêu thực tế so với kế hoạch ban đầu sẽ giúp bạn điều chỉnh và cải thiện trong tháng tiếp theo.

2.2. Lợi ích khi áp dụng phương pháp Kakeibo

Việc áp dụng phương pháp Kakeibo mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong quản lý tài chính cá nhân. Trước hết, nó giúp nâng cao nhận thức về dòng tiền của bản thân thông qua việc ghi chép chi tiết mọi khoản thu chi. Khi biết rõ tiền đi đâu về đâu, bạn sẽ có những quyết định chi tiêu sáng suốt hơn.

Phương pháp này còn giúp tạo lập thói quen tiết kiệm bền vững bằng cách đặt ra một khoản tiền cố định để dành mỗi tháng. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho việc đạt được các mục tiêu tài chính dài hạn. Đồng thời, Kakeibo giúp cắt giảm những khoản chi tiêu không cần thiết, tránh lãng phí và tối ưu hóa ngân sách gia đình.

Một lợi ích khác là việc khuyến khích các thành viên trong gia đình cùng tham gia quản lý tài chính. Điều này không chỉ tạo ra sự minh bạch trong chi tiêu mà còn xây dựng trách nhiệm chung về kinh tế gia đình. Cuối cùng, Kakeibo giúp bạn dễ dàng lập kế hoạch chi tiêu phù hợp và linh hoạt điều chỉnh khi cần thiết.

>>> Xem thêm: 7 Cách đầu tư tiền thông minh giúp tăng thu nhập bền vững

3. Phương pháp KonMari – Sống tối giản để tiết kiệm hiệu quả

Phương pháp KonMari không chỉ là cách sắp xếp đồ đạc mà còn là một triết lý sống tối giản giúp tiết kiệm tiền hiệu quả. Được phát triển bởi chuyên gia Marie Kondo, phương pháp này đã trở thành một phần quan trọng trong cách tiết kiệm của người Nhật hiện đại.

3.1. Nguyên tắc "Spark Joy" và loại bỏ đồ không cần thiết

Nguyên tắc cốt lõi của phương pháp KonMari là "Spark Joy" - chỉ giữ lại những vật dụng thực sự mang lại niềm vui và có giá trị trong cuộc sống. Điều này đòi hỏi bạn phải tự vấn bản thân một cách trung thực: "Món đồ này có còn mang lại hạnh phúc cho tôi không?". Qua việc trả lời câu hỏi này, bạn sẽ có thể quyết định đúng đắn về việc nên giữ lại hay loại bỏ từng vật dụng.

Việc dứt khoát loại bỏ những món đồ không cần thiết không có nghĩa là phung phí. Trái lại, nó giúp bạn nhận ra những hành vi mua sắm bốc đồng và thiếu cân nhắc trong quá khứ. Từ đó, bạn sẽ trở nên thận trọng hơn trong các quyết định mua sắm tương lai, hạn chế tối đa việc chi tiền cho những thứ không thực sự cần thiết.

Nguyên tắc của phương pháp KonMari là chỉ giữ lại những vật dụng có giá trị trong cuộc sống

Nguyên tắc này còn giúp tối ưu hóa không gian sống và tạo ra môi trường trong lành, gọn gàng. Khi sống trong một không gian được sắp xếp hợp lý, bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn và có thể tập trung tốt hơn vào các hoạt động quan trọng trong cuộc sống.

3.2. Ứng dụng KonMari vào quản lý tài chính cá nhân

Việc áp dụng triết lý KonMari vào quản lý tài chính mang lại những thay đổi tích cực đáng kể. Trước khi mua bất kỳ món đồ nào, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng về mục đích sử dụng, tần suất cần thiết và giá trị thực sự mà nó mang lại. Những câu hỏi như "Tôi thực sự cần món này không?", "Tôi sẽ sử dụng nó bao lâu?" giúp bạn tránh những quyết định mua sắm thiếu suy nghĩ.

Thay vì mua mới, bạn có thể tận dụng và sửa chữa những món đồ cũ còn sử dụng được. Điều này không chỉ tiết kiệm tiền mà còn thể hiện tinh thần bảo vệ môi trường. Đối với những vật dụng không còn sử dụng, việc thanh lý hoặc bán lại giúp bạn thu hồi một phần vốn đầu tư ban đầu.

Phương pháp này còn khuyến khích việc sử dụng các giải pháp tiết kiệm trong sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ, thay vì mua tủ đắt tiền, bạn có thể sử dụng hộp giấy để cất giữ đồ đạc một cách gọn gàng và kinh tế. Cách tiếp cận này giúp tối ưu hóa chi phí mà vẫn đảm bảo chức năng sử dụng.

4. Thói quen tiết kiệm tiền của người Nhật trong đời sống hàng ngày

Bên cạnh những phương pháp có hệ thống như Kakeibo và KonMari, người Nhật còn áp dụng nhiều thói quen tiết kiệm nhỏ nhưng hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày. Những thói quen này tuy đơn giản nhưng mang lại tác động tích cực lâu dài đến tình hình tài chính cá nhân.

4.1. Ghi chép chi tiêu và tiết kiệm trước khi chi tiêu

Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất khi học cách tiết kiệm tiền của người Nhật là "tiết kiệm trước, chi tiêu sau". Thay vì chờ đến cuối tháng mới tính toán số tiền có thể tiết kiệm, người Nhật luôn đặt riêng 10-20% thu nhập ngay khi nhận lương. Cách làm này đảm bảo việc tiết kiệm được ưu tiên hàng đầu và không bị ảnh hưởng bởi những khoản chi tiêu phát sinh.

Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong quản lý tài chính là "tiết kiệm trước, chi tiêu sau"

Thói quen ghi chép chi tiêu hàng ngày cũng được duy trì một cách nghiêm túc. Mọi khoản chi, dù nhỏ hay lớn, đều được ghi lại ngay trong ngày để tránh bỏ sót. Việc này giúp người Nhật có cái nhìn chính xác về dòng tiền và kịp thời điều chỉnh khi cần thiết.

Để hỗ trợ thói quen này, nhiều người Nhật sử dụng các ứng dụng quản lý tài chính trên điện thoại hoặc thiết lập chế độ chuyển khoản tự động vào tài khoản tiết kiệm. Điều này giúp việc tiết kiệm trở nên tự động và giảm thiểu nguy cơ "quên" hoặc "bỏ qua" việc cất dành tiền.

4.2. Sống tối giản, ưu tiên chất lượng và tự chủ tài chính

Lối sống tối giản của người Nhật thể hiện rõ qua thói quen mua sắm "ít nhưng chất". Thay vì mua nhiều món đồ giá rẻ, họ ưu tiên đầu tư vào những sản phẩm có chất lượng cao và độ bền lâu dài. Cách tiếp cận này giúp tiết kiệm tiền trong dài hạn và giảm thiểu việc phải thay thế đồ đạc thường xuyên.

Thói quen tự nấu ăn tại nhà thay vì đặt đồ ăn ngoài cũng được nhiều người Nhật duy trì. Họ thường mua nguyên liệu theo tuần và lên kế hoạch thực đơn cụ thể để tránh lãng phí. Việc này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo chất lượng dinh dưỡng cho gia đình.

Người Nhật còn có thói quen tái sử dụng và sửa chữa đồ đạc thay vì vứt bỏ khi gặp hỏng hóc nhỏ. Họ coi việc này không chỉ là cách tiết kiệm tiền mà còn là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm với môi trường. Đồng thời, việc giảm tần suất mua sắm bốc đồng bằng cách tránh xem quảng cáo và hạn chế lướt các trang web mua sắm cũng giúp kiểm soát chi tiêu hiệu quả.

>>> Xem thêm: Cách lập bảng chi tiêu gia đình hàng tháng hiệu quả 2025

5. Câu hỏi thường gặp về cách tiết kiệm tiền của người Nhật

Người quan tâm đến những cách tiết kiệm tiền của người Nhật thường có những thắc mắc về cách áp dụng và duy trì các thói quen này trong thực tế. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất cùng với lời giải đáp chi tiết.

5.1. Nên dành bao nhiêu thu nhập để tiết kiệm?

Theo khuyến nghị của các chuyên gia tài chính, bạn nên tiết kiệm ít nhất 20% thu nhập hàng tháng. Quy tắc 50/30/20 được nhiều người áp dụng thành công, trong đó 50% thu nhập dành cho các nhu cầu thiết yếu như tiền nhà, thực phẩm, 30% cho chi tiêu cá nhân và sở thích, còn lại 20% để tiết kiệm.

Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể điều chỉnh tùy theo tình hình tài chính cá nhân. Đối với người có thu nhập cao, việc tiết kiệm một tỷ lệ lớn hơn 20% là hoàn toàn khả thi và được khuyến khích. Ngược lại, nếu bạn đang gặp khó khăn tài chính, việc bắt đầu với một tỷ lệ nhỏ hơn vẫn tốt hơn là không tiết kiệm gì cả.

Điều quan trọng là phải thực tế với khả năng tài chính của bản thân và tăng dần tỷ lệ tiết kiệm theo thời gian. Việc đặt mục tiêu quá cao ngay từ đầu có thể dẫn đến thất bại và mất động lực duy trì thói quen tốt này.

5.2. Làm sao để duy trì thói quen tiết kiệm mà không cảm thấy áp lực?

Bí quyết để duy trì thói quen tiết kiệm lâu dài là bắt đầu từ những bước nhỏ và tạo ra hệ thống tự động. Thay vì cố gắng tiết kiệm một số tiền lớn ngay từ đầu, hãy bắt đầu với một khoản nhỏ mà bạn cảm thấy thoải mái. Việc thiết lập chuyển khoản tự động vào tài khoản tiết kiệm sẽ giúp bạn không phải suy nghĩ về việc này mỗi tháng.

Đặt mục tiêu rõ ràng và chia nhỏ thành các cột mốc trung gian cũng rất quan trọng. Thay vì chỉ nghĩ đến mục tiêu lớn như mua nhà, hãy chia nhỏ thành các mục tiêu theo quý hoặc theo năm. Điều này giúp bạn có cảm giác thành tựu khi đạt được từng cột mốc nhỏ và duy trì động lực.

Để tránh cảm giác thiếu thốn, bạn nên dành một khoản nhỏ (khoảng 5% thu nhập) cho chi tiêu cá nhân tự do. Điều này giúp cân bằng giữa việc tiết kiệm và thưởng thức cuộc sống, tránh tình trạng quá khắt khe với bản thân dẫn đến "vỡ kế hoạch" vì áp lực tâm lý.

Bạn nên dành một khoản nhỏ khoảng 5% thu nhập cho chi tiêu cá nhân tự do

5.3. Có nên áp dụng hoàn toàn các phương pháp tiết kiệm của người Nhật vào cuộc sống ở Việt Nam không?

Các phương pháp tiết kiệm tiền của người Nhật có nhiều nguyên tắc phổ quát có thể áp dụng hiệu quả tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc áp dụng cần có sự điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa và lối sống của người Việt Nam.

Những nguyên tắc cơ bản như ghi chép chi tiêu, tiết kiệm trước khi chi tiêu, và sống tối giản hoàn toàn có thể áp dụng. Phương pháp Kakeibo đặc biệt phù hợp với người Việt vì tính đơn giản và không yêu cầu công nghệ phức tạp. Tuy nhiên, tỷ lệ tiết kiệm có thể cần điều chỉnh tùy theo mức thu nhập và chi phí sinh hoạt tại Việt Nam.

Điều quan trọng là hiểu rõ tinh thần của từng phương pháp và linh hoạt áp dụng sao cho phù hợp với hoàn cảnh cá nhân. Thay vì copy nguyên văn, hãy học hỏi những nguyên tắc cốt lõi và tùy chỉnh cho phù hợp với cuộc sống của mình. Việc kết hợp với các thói quen tiết kiệm truyền thống của người Việt cũng có thể mang lại hiệu quả tích cực.

Các bài viết liên quan: 

• 11 Nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân hiệu quả nhất 2025

• Gửi tiết kiệm online có an toàn không? Giải đáp chi tiết nhất 2025

Cách tiết kiệm tiền của người Nhật không chỉ là những kỹ thuật quản lý tài chính đơn thuần mà còn là triết lý sống giúp chúng ta xây dựng nền tảng tài chính vững chắc cho tương lai. OPES hy vọng những thông tin trong bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và những hướng dẫn thực tế để bắt đầu hành trình quản lý tài chính hiệu quả hơn. Ra đời từ năm 2018, OPES mang trong mình DNA công nghệ cùng sức mạnh từ hệ sinh thái số thuộc VPBank, đang từng bước khẳng định vị thế nhà bảo hiểm số hàng đầu tại Việt Nam. Với sự thấu hiểu thị trường & khách hàng, OPES sở hữu danh mục sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ đa dạng, không chỉ mang lại những giải pháp tối ưu, mà còn đồng hành trên mọi hành trình trải nghiệm của Khách hàng và Đối tác với đa điểm chạm dựa trên công nghệ tiên tiến: Sống vui khỏe, Ở an nhiên, Lái chu toàn và nhiều sản phẩm thêm TRẢI NGHIỆM MỚI cho cuộc sống tối ưu. Bạn có thể xem thêm thông tin chi tiết tại: https://opes.com.vn/.