Kỳ phiếu là gì? Định nghĩa và vai trò trong tài chính

Trong bối cảnh thị trường tài chính Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, nhiều công cụ huy động vốn mới xuất hiện và thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư. Kỳ phiếu là gì - câu hỏi này đang được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về các kênh đầu tư hiệu quả. Bài viết dưới đây từ OPES sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về kỳ phiếu, từ khái niệm cơ bản đến các ứng dụng thực tế trong môi trường kinh doanh hiện đại.

1. Kỳ phiếu là gì?

Kỳ phiếu là gì theo định nghĩa pháp lý? Theo Điều 5 Thông tư 01/2020/TT-NHNN, kỳ phiếu được hiểu là bằng chứng xác nhận nghĩa vụ trả nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành đối với người mua giấy tờ có giá trong một thời hạn nhất định, điều kiện trả lãi và các điều kiện khác.

Về bản chất, kỳ phiếu là một loại giấy tờ có giá do tổ chức tín dụng hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành nhằm mục đích huy động vốn từ các nhà đầu tư. Đây là công cụ tài chính thể hiện cam kết trả nợ vô điều kiện một số tiền nhất định, đồng thời là bằng chứng xác nhận nghĩa vụ tài chính giữa bên phát hành và người mua.

1.1. Đặc điểm của kỳ phiếu

Khi tìm hiểu kỳ phiếu là gì, việc nắm rõ các đặc điểm quan trọng sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt:

• Tính tổng quan cao: Kỳ phiếu chỉ thể hiện những thông tin cơ bản nhất như số tiền vay, thời hạn thanh toán mà không đề cập đến lý do phát sinh nợ hay các nghĩa vụ liên quan khác. Điều này giúp đơn giản hóa quy trình giao dịch và tăng tính minh bạch.

• Tính bất khả kháng trong thanh toán: Người chịu trách nhiệm thanh toán số tiền trên kỳ phiếu có nghĩa vụ bắt buộc phải chi trả khoản nợ đúng thời hạn cam kết, bất kể có nhận được hàng hóa, dịch vụ theo thỏa thuận hay không. Đây là đặc điểm quan trọng tạo nên tính ràng buộc pháp lý của kỳ phiếu.

• Tính linh hoạt trong chuyển nhượng: Kỳ phiếu có thể dễ dàng chuyển nhượng từ người này sang người khác thông qua các hình thức mua bán, trao đổi, thừa kế hoặc ký hậu. Tính linh hoạt này tạo điều kiện thuận lợi cho việc luân chuyển vốn và đáp ứng nhu cầu thanh khoản của nhà đầu tư.

• Thời hạn đa dạng: Kỳ phiếu thường có kỳ hạn từ 1 năm trở lên, không vượt quá 7-8 năm, phù hợp với nhiều mục đích đầu tư khác nhau từ ngắn hạn đến trung hạn.

1.2. Phân biệt kỳ phiếu và trái phiếu

Nhiều nhà đầu tư thường thắc mắc về sự khác biệt giữa kỳ phiếu và trái phiếu khi tìm hiểu kỳ phiếu là gì. Mặc dù cả hai đều là công cụ huy động vốn, nhưng chúng có những điểm khác biệt rõ rệt:

• Về bản chất: Kỳ phiếu là công cụ tài chính cam kết thanh toán trong tương lai, không phải chứng khoán và thường cần bảo lãnh để đảm bảo thanh toán. Trong khi đó, trái phiếu là loại chứng khoán nợ thể hiện nghĩa vụ trả nợ của tổ chức phát hành.

• Thời hạn: Kỳ phiếu thường có kỳ hạn từ 1-7 năm, còn trái phiếu có thể kéo dài từ 1 năm đến 30 năm tùy loại.

• Hình thức thanh toán: Kỳ phiếu thường thanh toán một lần khi đáo hạn, còn trái phiếu có thể trả lãi định kỳ theo tháng, quý hoặc năm.

• Thị trường giao dịch: Kỳ phiếu chủ yếu giao dịch nội bộ với thị trường thứ cấp hạn chế, trong khi trái phiếu có thị trường thứ cấp rộng lớn và được giao dịch trên sàn chứng khoán.

>>> Xem thêm: Trái phiếu chính phủ là gì? Lợi ích và cách đầu tư an toàn 2025

Tìm hiểu về khái niệm kỳ phiếu và so sánh cùng trái phiếu

2. Đối tượng mua và phát hành kỳ phiếu

Để hiểu đầy đủ kỳ phiếu là gì, cần nắm rõ ai có thể tham gia vào thị trường này với tư cách người mua cũng như bên phát hành.

Đối tượng mua kỳ phiếu bao gồm đa dạng các chủ thể theo quy định tại Thông tư 01/2020/TT-NHNN. Cụ thể, các tổ chức trong nước bao gồm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các doanh nghiệp khác đều có thể tham gia mua kỳ phiếu. Cá nhân Việt Nam cũng được phép đầu tư vào kỳ phiếu với điều kiện tuân thủ các quy định về hạn mức và thời hạn.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài, cả tổ chức và cá nhân đều được phép mua kỳ phiếu, tuy nhiên phải tuân thủ các điều kiện đặc biệt được quy định. Riêng đối với kỳ phiếu do công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính phát hành, chỉ các tổ chức mới được phép tham gia mua.

Đối tượng phát hành kỳ phiếu được giới hạn trong các tổ chức tín dụng được cấp phép hoạt động hợp pháp. Theo Điều 3 Thông tư 01/2020/TT-NHNN, các ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính đều có thể phát hành kỳ phiếu theo giấy phép thành lập và hoạt động.

Điều quan trọng cần lưu ý là tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài chỉ được mua kỳ phiếu có thời hạn dưới 12 tháng, nhằm đảm bảo tính thanh khoản và quản lý rủi ro trong hệ thống ngân hàng.

3. Vai trò của kỳ phiếu trong tài chính

Kỳ phiếu là gì trong bối cảnh hệ thống tài chính hiện đại? Đây là câu hỏi quan trọng để hiểu được vị trí và tầm quan trọng của công cụ này.

Kỳ phiếu đóng vai trò quan trọng như một cầu nối hiệu quả giữa các tổ chức có nhu cầu huy động vốn và những nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội sinh lời. Thông qua việc phát hành kỳ phiếu, các ngân hàng và tổ chức tín dụng có thể nhanh chóng tiếp cận nguồn vốn từ thị trường để phục vụ hoạt động kinh doanh và cho vay.

Trong giao dịch thương mại, kỳ phiếu tạo điều kiện thanh toán linh hoạt, đặc biệt trong các nghiệp vụ xuất nhập khẩu. Doanh nghiệp có thể sử dụng kỳ phiếu như một công cụ tài chính để gia hạn thời gian thanh toán với đối tác, từ đó cải thiện dòng tiền và tối ưu hóa vốn lưu động.

Đối với hệ thống tài chính nói chung, kỳ phiếu góp phần tăng cường tính thanh khoản của thị trường tiền tệ. Nó cung cấp thêm kênh đầu tư an toàn cho các nhà đầu tư, đồng thời hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong việc quản lý cấu trúc tài sản và nợ phải trả.

Kỳ phiếu còn đóng vai trò quan trọng trong việc chính thức hóa các mối quan hệ nợ - chủ nợ, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các giao dịch tài chính. Điều này giúp tăng cường lòng tin giữa các bên tham gia và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động kinh doanh.

Kỳ phiếu có vai trò quan trọng trong hệ thống nói chung

4. Lợi ích của kỳ phiếu đối với nhà đầu tư và doanh nghiệp

Khi nghiên cứu kỳ phiếu là gì, việc tìm hiểu những lợi ích cụ thể mà công cụ này mang lại cho từng đối tượng sẽ giúp đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

4.1. Lợi ích của kỳ phiếu cho doanh nghiệp

Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là những tổ chức tín dụng có nhu cầu huy động vốn, kỳ phiếu mang lại nhiều ưu điểm vượt trội. Bao gồm:

• Huy động vốn nhanh chóng và hiệu quả: Kỳ phiếu cho phép doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn từ thị trường một cách trực tiếp mà không cần thông qua các thủ tục phức tạp như phát hành cổ phiếu. Chi phí huy động vốn thông qua kỳ phiếu thường thấp hơn so với nhiều hình thức vay vốn truyền thống.

• Tăng tính linh hoạt trong quản lý tài chính: Doanh nghiệp có thể chủ động xác định số lượng, mệnh giá và thời hạn phát hành phù hợp với kế hoạch kinh doanh. Điều này giúp tối ưu hóa cấu trúc vốn và đáp ứng nhu cầu vốn lưu động theo từng giai đoạn phát triển.

• Nâng cao uy tín và vị thế: Khi có sự bảo lãnh của ngân hàng uy tín, việc phát hành kỳ phiếu thành công sẽ góp phần khẳng định năng lực tài chính và độ tin cậy của doanh nghiệp trên thị trường. Điều này tạo lợi thế trong việc hợp tác với các đối tác và mở rộng hoạt động kinh doanh.

• Sử dụng làm tài sản đảm bảo: Kỳ phiếu có thể được dùng làm tài sản thế chấp cho các khoản vay ngắn hạn khi doanh nghiệp cần vốn gấp, tạo thêm nguồn tài chính linh hoạt.

4.2. Lợi ích của kỳ phiếu cho nhà đầu tư

Từ góc độ nhà đầu tư, kỳ phiếu nếu không phải là cơ hội đầu tư hấp dẫn với nhiều ưu điểm đáng chú ý:

• Lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm: Kỳ phiếu thường mang lại mức lợi nhuận cao hơn lãi suất gửi tiết kiệm thông thường từ 1% đến 1,5%. Đây là mức chênh lệch đáng kể, tạo cơ hội gia tăng giá trị tài sản cho nhà đầu tư.

• Tính thanh khoản cao: Khả năng chuyển nhượng dễ dàng thông qua nhiều hình thức như mua bán, trao đổi, thừa kế mà không hạn chế chủ thể giúp nhà đầu tư linh hoạt trong việc rút vốn khi cần thiết.

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Kỳ phiếu cung cấp thêm lựa chọn đầu tư an toàn, giúp nhà đầu tư phân tán rủi ro và tối ưu hóa hiệu quả sinh lời của danh mục tổng thể.

• Khả năng sử dụng làm tài sản thế chấp: Nhà đầu tư có thể sử dụng kỳ phiếu để thế chấp vay vốn ngân hàng khi có nhu cầu vốn gấp, tạo tính linh hoạt cao trong quản lý tài chính cá nhân.

Kỳ phiếu có lãi suất cao hơn cả tiết kiệm

>>> Xem thêm: Hối phiếu là gì? Khái niệm, đặc điểm và vai trò chi tiết

5. Nguyên tắc phát hành kỳ phiếu theo pháp luật Việt Nam

Để đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, việc phát hành kỳ phiếu phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc được quy định trong pháp luật Việt Nam.

Theo Thông tư 01/2020/TT-NHNN, tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành kỳ phiếu phải thực hiện theo các nguyên tắc cơ bản sau:

• Tuân thủ tỷ lệ bảo đảm an toàn: Tổ chức phát hành phải chủ động tổ chức các đợt phát hành kỳ phiếu khi đáp ứng đầy đủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.

• Phát hành trực tiếp tại địa điểm hợp pháp: Việc phát hành kỳ phiếu phải được thực hiện trực tiếp cho người mua tại các địa điểm giao dịch hợp pháp thuộc mạng lưới hoạt động của tổ chức phát hành.

• Đảm bảo đầy đủ thông tin bắt buộc: Kỳ phiếu phải bao gồm các nội dung bắt buộc như tên tổ chức phát hành, ký hiệu và số sê-ri, chữ ký người đại diện hợp pháp, mệnh giá, thời hạn, lãi suất, phương thức trả lãi và thông tin người mua.

• Minh bạch về điều kiện và quyền lợi: Tất cả các điều khoản liên quan đến số tiền, thời hạn, điều kiện trả lãi và các quy định khác phải được thể hiện rõ ràng, tránh gây hiểu lầm cho nhà đầu tư.

• Có bảo lãnh thanh toán: Để đảm bảo khả năng thanh toán, kỳ phiếu cần có sự bảo lãnh của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính uy tín, tạo niềm tin cho nhà đầu tư.

6. Những lưu ý khi đầu tư và sử dụng kỳ phiếu

Mặc dù hiểu rõ kỳ phiếu là gì và những lợi ích mà nó mang lại, nhà đầu tư vẫn cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố rủi ro và biện pháp phòng tránh để đưa ra quyết định đầu tư thông minh.

6.1. Rủi ro khi đầu tư kỳ phiếu

Một vài rủi ro nhà đầu tư có thể gặp phải khi đầu tư vào kỳ phiếu:

• Rủi ro mất khả năng thanh toán: Đây là rủi ro lớn nhất khi đầu tư kỳ phiếu, đặc biệt với những kỳ phiếu do doanh nghiệp không có xếp hạng tín nhiệm rõ ràng phát hành. Nếu tổ chức phát hành gặp khó khăn tài chính, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư.

• Rủi ro thanh khoản thấp: Do thị trường thứ cấp cho kỳ phiếu còn hạn chế, nhà đầu tư có thể gặp khó khăn khi muốn chuyển nhượng trước hạn. Điều này ảnh hưởng đến khả năng linh hoạt trong việc rút vốn khi cần thiết.

• Rủi ro pháp lý: Nếu kỳ phiếu không được lập đúng quy định hoặc thiếu các thông tin bắt buộc, nhà đầu tư có thể gặp khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi có tranh chấp phát sinh.

• Rủi ro lạm phát: Với kỳ phiếu có lãi suất cố định, nếu tỷ lệ lạm phát tăng cao, giá trị thực của khoản đầu tư có thể bị giảm sút.

6.2. Cách phòng tránh rủi ro

Vậy làm cách nào để hạn chế những rủi ro khi đầu tư vào kỳ phiếu? Bạn có thể áp dụng các cách sau:

• Lựa chọn kỳ phiếu có bảo lãnh ngân hàng uy tín: Đây là biện pháp quan trọng nhất để giảm thiểu rủi ro mất vốn. Ngân hàng bảo lãnh sẽ chịu trách nhiệm thanh toán khi tổ chức phát hành không đáp ứng được nghĩa vụ.

• Nghiên cứu kỹ tổ chức phát hành: Trước khi đầu tư, cần tìm hiểu về tình hình tài chính, uy tín và năng lực hoạt động của tổ chức phát hành. Ưu tiên những tổ chức có lịch sử hoạt động lâu dài và ổn định.

• Đọc kỹ hợp đồng và điều khoản: Nắm rõ tất cả các điều kiện, quyền lợi và nghĩa vụ được ghi trong kỳ phiếu để tránh hiểu lầm và bảo vệ quyền lợi của mình.

• Đa dạng hóa đầu tư: Không nên đầu tư toàn bộ vốn vào một loại kỳ phiếu mà cần phân tán vào nhiều kỳ phiếu khác nhau hoặc kết hợp với các kênh đầu tư khác.

• Theo dõi thị trường và cập nhật thông tin: Thường xuyên cập nhật thông tin về tổ chức phát hành và thị trường để có những điều chỉnh kịp thời trong chiến lược đầu tư.

Có một số cách phòng tránh rủi ro khi đầu tư vào kỳ phiếu

Các bài viết liên quan:

• Ký quỹ là gì? Khái niệm, vai trò và các hình thức ký quỹ

• Cổ phiếu quỹ là gì? Khái niệm, đặc điểm và quy định giao dịch

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có câu trả lời đầy đủ cho câu hỏi kỳ phiếu là gì và hiểu rõ vai trò quan trọng của công cụ tài chính này trong nền kinh tế hiện đại. Kỳ phiếu không chỉ là cơ hội đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư mà còn là giải pháp huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh việc tìm hiểu các cơ hội đầu tư, việc bảo vệ tài sản thông qua bảo hiểm cũng vô cùng quan trọng. OPES - nhà bảo hiểm số tiên phong tại Việt Nam - luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn với các sản phẩm bảo hiểm chất lượng, giúp an tâm trong mọi hoạt động tài chính. Ra đời từ năm 2018, OPES mang trong mình DNA công nghệ cùng sức mạnh từ hệ sinh thái số thuộc VPBank, đang từng bước khẳng định vị thế nhà bảo hiểm số hàng đầu tại Việt Nam. Với sự thấu hiểu thị trường & khách hàng, OPES sở hữu danh mục sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ đa dạng: Sống vui khỏe, Ở an nhiên, Lái chu toàn và nhiều sản phẩm thêm TRẢI NGHIỆM MỚI cho cuộc sống tối ưu.