Lãi gộp là gì? công thức tính mới 2025 và phân biệt với lãi ròng

Lãi gộp là gì? Đây là câu hỏi được nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư quan tâm khi muốn đánh giá hiệu quả kinh doanh. Chỉ số này giúp doanh nghiệp hiểu rõ khả năng sinh lời từ hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi. Bài viết này OPES sẽ giúp bạn nắm vững khái niệm lãi gộp, công thức tính cập nhật 2025 và sự khác biệt với lãi ròng để ứng dụng hiệu quả trong quản lý tài chính doanh nghiệp.

1. Giải đáp lãi gộp là gì?

Lãi gộp được hiểu là khoản lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được sau khi trừ đi toàn bộ chi phí trực tiếp liên quan đến quá trình sản xuất và kinh doanh từ tổng doanh thu. Đây chính là chênh lệch tích cực giữa doanh thu thực tế và chi phí hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Về bản chất, lãi gộp phản ánh khả năng tạo ra giá trị gia tăng từ hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp. Chỉ số này cho phép ban quản lý đánh giá mức độ hiệu quả của từng sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể, từ đó đưa ra những quyết định chiến lược về định giá, phát triển sản phẩm và tối ưu hóa chi phí.

Lãi gộp là sự chênh lệch giữa doanh thu thực tế và chi phí hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Ý nghĩa quan trọng của lãi gộp còn thể hiện qua khả năng so sánh hiệu suất tài chính giữa các doanh nghiệp trong cùng ngành. Khi lãi gộp đạt giá trị dương, đây là tín hiệu tích cực cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả và có tiềm năng phát triển. Ngược lại, nếu lãi gộp ở mức âm, doanh nghiệp cần xem xét lại chiến lược kinh doanh để tránh tình trạng thua lỗ.

2. Công thức tính lãi gộp cập nhật 2025

Để tính lãi gộp một cách chính xác, doanh nghiệp cần áp dụng công thức chuẩn đã được cập nhật theo quy định mới nhất năm 2025:

Lãi gộp = Doanh thu thuần - Chi phí sản xuất và hoạt động kinh doanh

Trong công thức này, các thành phần được hiểu như sau:

• Doanh thu thuần

Bao gồm toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp thu được từ việc bán sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ trong kỳ kinh doanh, sau khi đã trừ đi các khoản chiết khấu, giảm giá và hàng trả lại.

• Chi phí sản xuất và hoạt động kinh doanh: 

Bao gồm tất cả các khoản chi phí trực tiếp liên quan đến việc tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ. Cụ thể bao gồm: chi phí nguyên vật liệu đầu vào, chi phí nhân công trực tiếp tham gia sản xuất, chi phí thuê mặt bằng sản xuất, chi phí quảng cáo và tiếp thị, cùng với các chi phí vận hành cố định khác như tiền lương nhân viên quản lý trực tiếp.

Ví dụ minh họa: Công ty A có doanh thu thuần trong tháng là 500 triệu đồng, chi phí nguyên vật liệu là 200 triệu đồng, chi phí nhân công là 100 triệu đồng, chi phí vận hành là 80 triệu đồng. Vậy lãi gộp = 500 - (200 + 100 + 80) = 120 triệu đồng.

Doanh nghiệp có thể áp dụng công thức chuẩn để tính lãi gộp chính xác nhất

>>> Xem thêm: Lãi kép là gì? Công thức tính và cách vận dụng lãi kép hiệu quả

3. Tại sao phải tính lãi gộp

Việc tính toán lãi gộp mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho hoạt động quản lý và phát triển doanh nghiệp. Đây không chỉ là con số đơn thuần mà còn là công cụ đánh giá hiệu quả toàn diện.

Trước hết, lãi gộp đóng vai trò như thước đo chính xác nhất về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Thông qua chỉ số này, doanh nghiệp có thể nhận biết được mức độ thành công của từng sản phẩm, dịch vụ cụ thể và đưa ra những điều chỉnh kịp thời trong chiến lược kinh doanh.

Lãi gộp còn là cơ sở quan trọng để doanh nghiệp đánh giá vị thế cạnh tranh trên thị trường. Khi so sánh lãi gộp với các đối thủ cùng ngành, doanh nghiệp có thể xác định được điểm mạnh, điểm yếu của mình và từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

Việc tính toán lãi gộp mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho hoạt động quản lý và phát triển doanh nghiệp

Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc theo dõi lãi gộp giúp kiểm soát chặt chẽ các khoản chi phí và tránh lãng phí không cần thiết. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế biến động, giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và phát triển bền vững.

Cuối cùng, lãi gộp là chỉ số quan trọng giúp ban lãnh đạo quyết định có nên mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh hay không. Khi lãi gộp tăng trưởng ổn định, đây là tín hiệu tích cực để doanh nghiệp đầu tư mở rộng và phát triển thêm các dòng sản phẩm mới.

4. Phân biệt lãi gộp và lãi ròng

Để hiểu rõ bản chất của hai khái niệm quan trọng trong tài chính doanh nghiệp, bảng so sánh dưới đây sẽ làm rõ sự khác biệt giữa lãi gộp và lãi ròng:

Sự khác biệt cơ bản nhất giữa lãi gộp và lãi ròng nằm ở phạm vi tính toán. Lãi gộp chỉ tập trung vào hiệu quả của hoạt động sản xuất kinh doanh trực tiếp, trong khi lãi ròng phản ánh toàn bộ kết quả hoạt động của doanh nghiệp sau khi đã trừ hết các loại chi phí và nghĩa vụ thuế.

5. 4 yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp đến lãi gộp

Lãi gộp của doanh nghiệp chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có 4 yếu tố chính có ảnh hưởng trực tiếp và quyết định đến mức độ thành công của hoạt động kinh doanh.

5.1. Doanh thu từ bán hàng và doanh số

Doanh thu bán hàng đóng vai trò then chốt trong việc hình thành lãi gộp của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp thực hiện chiến lược tăng giá bán một cách hợp lý và đồng thời tối ưu hóa quy trình sản xuất, doanh thu sẽ tăng trưởng tích cực và kéo theo lãi gộp cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, việc điều chỉnh giá bán cần được thực hiện một cách thông minh và cân nhắc kỹ lưỡng. Doanh nghiệp phải đảm bảo rằng mức giá mới vẫn cạnh tranh trên thị trường và không làm mất đi lượng khách hàng tiềm năng. 

Trong trường hợp các yếu tố bên ngoài như chi phí lao động, chi phí logistics tăng cao hoặc thị trường có biến động lớn, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh giá bán, dẫn đến lãi gộp bị ảnh hưởng tiêu cực.

5.2. Giá vốn hàng hóa và dịch vụ

Giá vốn hàng hóa bao gồm toàn bộ chi phí cần thiết để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ cuối cùng. Các thành phần chính gồm chi phí nguyên vật liệu đầu vào, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí quản lý sản xuất và chi phí vận chuyển logistics.

Khi giá vốn gia tăng mà doanh nghiệp không thể điều chỉnh giá bán tương ứng, lãi gộp sẽ bị thu hẹp đáng kể. Điều này thường xảy ra trong các giai đoạn lạm phát hoặc khi nguồn cung nguyên vật liệu bị gián đoạn. Do đó, doanh nghiệp cần có những chiến lược linh hoạt trong việc quản lý chuỗi cung ứng và tìm kiếm các nguồn nguyên vật liệu thay thế để duy trì lãi gộp ở mức ổn định.

5.3. Các chi phí sản xuất, hoạt động kinh doanh

Chi phí sản xuất trực tiếp bao gồm những khoản chi không thể tách rời khỏi quá trình tạo ra sản phẩm. Đó là tiền lương cho đội ngũ sản xuất, chi phí vận hành máy móc thiết bị, chi phí điện năng phục vụ sản xuất và các chi phí quản lý trực tiếp khác.

Bên cạnh đó, chi phí hoạt động kinh doanh cũng có tác động không nhỏ đến lãi gộp. Những khoản chi này bao gồm chi phí thuê mặt bằng kinh doanh, chi phí marketing và quảng cáo, chi phí bán hàng và chăm sóc khách hàng, cùng với các chi phí bảo trì và nâng cấp hệ thống. Việc kiểm soát và tối ưu hóa các khoản chi phí này sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện lãi gộp một cách bền vững.

Chi phí sản xuất trực tiếp bao gồm những khoản chi không thể tách rời khỏi quá trình tạo ra sản phẩm

5.4. Quản lý rủi ro và cải thiện hiệu suất

Khả năng quản lý rủi ro hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và nâng cao lãi gộp của doanh nghiệp. Việc này bao gồm việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, đánh giá và phòng ngừa các rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đồng thời, việc tập trung cải thiện hiệu suất vận hành thông qua tối ưu hóa quy trình, ứng dụng công nghệ mới và nâng cao năng lực nhân sự sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí và tăng cường năng suất. Những nỗ lực này không chỉ giúp cải thiện lãi gộp trong ngắn hạn mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong dài hạn.

>>> Xem thêm: Lãi suất thả nổi là gì? Cách tính và ưu nhược điểm mới nhất 2025

6. Cách để tối ưu lợi nhuận gộp trong kinh doanh

Để nâng cao lãi gộp một cách hiệu quả và bền vững, doanh nghiệp cần thực hiện một chiến lược tổng thể với nhiều giải pháp đồng bộ. Việc này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và cam kết dài hạn từ ban lãnh đạo.

• Gia tăng doanh số bán hàng 

Thông qua việc mở rộng thị trường và phát triển sản phẩm mới. Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng nhu cầu khách hàng để tạo ra những sản phẩm có giá trị cao hơn. Đồng thời, việc đầu tư vào các hoạt động marketing hiệu quả và xây dựng kênh phân phối đa dạng sẽ giúp tiếp cận được nhiều phân khúc khách hàng hơn, từ đó tăng lãi gộp tổng thể.

• Tối ưu hóa chi phí hoạt động 

Doanh nghiệp cần tiến hành rà soát toàn bộ các khoản chi phí để loại bỏ những hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng. Việc này bao gồm cắt giảm chi phí quản lý không cần thiết, tối ưu hóa quy trình làm việc để giảm lãng phí thời gian và nguồn lực, đồng thời đầu tư vào các công nghệ tự động hóa để nâng cao hiệu suất mà vẫn kiểm soát được chi phí.

Tối ưu hóa quy trình làm việc để giảm lãng phí thời gian và nguồn lực

• Điều chỉnh giá bán sản phẩm 

Điều chỉnh giá bán là một cách chiến lược là yếu tố then chốt. Doanh nghiệp cần cân bằng giữa việc tăng giá để cải thiện lãi gộp và duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường. Việc này đòi hỏi doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện dịch vụ khách hàng và xây dựng thương hiệu mạnh để biện minh cho mức giá cao hơn.

• Nâng cao năng suất lao động

Nâng cao năng suất thông qua đào tạo nhân viên và ứng dụng công nghệ tiên tiến. Việc đầu tư vào hệ thống quản lý hiện đại, tự động hóa các quy trình lặp lại và nâng cao kỹ năng cho đội ngũ nhân viên sẽ giúp doanh nghiệp tăng năng suất mà không cần tăng chi phí tương ứng. 

Điều này không chỉ cải thiện lãi gộp mà còn giúp doanh nghiệp tuân thủ tốt hơn các quy định pháp luật và giảm thiểu rủi ro vi phạm.

7. Câu hỏi người đọc quan tâm về lãi gộp

Trong quá trình tìm hiểu về lãi gộp, nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư thường có những thắc mắc liên quan đến các vấn đề pháp lý và thực tiễn. Câu hỏi phổ biến nhất trong các lĩnh vực đầu tư chính là Lãi gộp của doanh nghiệp có phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không?

Lãi gộp của doanh nghiệp có phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không

Theo quy định tại Điều 3 của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2013), lãi gộp của doanh nghiệp được xem là thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Cụ thể, Luật quy định rằng thu nhập chịu thuế bao gồm hai loại chính: thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và các thu nhập khác như chuyển nhượng vốn, bất động sản, quyền sở hữu trí tuệ, lãi tiền gửi và các khoản thu khác.

Do đó, lãi gộp - là phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí sản xuất kinh doanh - thuộc đối tượng chịu thuế thu nhập doanh nghiệp theo mức thuế suất hiện hành. Doanh nghiệp cần tính toán và kê khai đầy đủ lãi gộp trong báo cáo tài chính để thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định.

Các bài viết liên quan:

• Đòn bẩy tài chính là gì? Công thức tính và cách dùng hiệu quả

• Định chế tài chính là gì? Phân loại và vai trò đối với nền kinh tế

Lãi gộp là gì? Thông qua việc nắm vững công thức tính lãi gộp cập nhật 2025 và hiểu rõ sự khác biệt với lãi ròng, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh để đạt được lợi nhuận cao nhất. OPES hy vọng bài viết này cung cấp những thông tin hữu ích và thực tiễn về lãi gộp, giúp bạn ứng dụng hiệu quả trong việc quản lý tài chính doanh nghiệp và đạt được mục tiêu kinh doanh đề ra. Ra đời từ năm 2018, OPES mang trong mình DNA công nghệ cùng sức mạnh từ hệ sinh thái số thuộc VPBank, đang từng bước khẳng định vị thế nhà bảo hiểm số hàng đầu tại Việt Nam. Với sự thấu hiểu thị trường & khách hàng, OPES sở hữu danh mục sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ đa dạng: Sống vui khỏe, Ở an nhiên, Lái chu toàn và nhiều sản phẩm thêm TRẢI NGHIỆM MỚI cho cuộc sống tối ưu. Bạn có thể xem thêm thông tin chi tiết tại: https://opes.com.vn/.