Blog

Telematics là gì? Lợi ích và ứng dụng của công nghệ telematics

12:00 | 18/06/2025

Telematics là gì đang trở thành câu hỏi được nhiều người quan tâm khi công nghệ này ngày càng phổ biến trong đời sống hiện đại. Với sự phát triển mạnh mẽ của Internet of Things (IoT) và công nghệ số, telematics đã mang lại những giải pháp thông minh cho nhiều lĩnh vực. Cùng OPES tìm hiểu chi tiết về giải pháp này ngay trong bài viết dưới đây.

1. Telematics là gì?

Telematics là công nghệ kết hợp giữa viễn thông (TELEcommunication) và tin học (inforMATICS) để tạo ra hệ thống thông tin từ xa thông minh. Công nghệ này cho phép thu thập, truyền tải và phân tích dữ liệu từ các phương tiện di động và thiết bị thông minh một cách tự động và liên tục.

Telematics không đơn thuần là một khái niệm lý thuyết mà là công nghệ ứng dụng cao, hoàn toàn khác biệt với các hệ thống theo dõi truyền thống. Thông qua telematics, các thiết bị điện tử có thể kết nối và truyền dữ liệu đến các dịch vụ thông tin trực tuyến một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Telematics là một ứng dụng công nghệ cao giúp thu thập và truyền tải dữ liệu

2. Các thành phần chính của hệ thống telematics

Để hiểu rõ hệ thống telematics hoạt động như thế nào, trước hết chúng ta cần tìm hiểu về các thành phần chính cấu thành nên hệ thống này. Dưới đây là những thiết bị chính cấu tạo nên telematics.

2.1. Thiết bị phần cứng

Công nghệ telematics sử dụng thiết bị phần cứng chuyên dụng, thường được gọi là "hộp đen" hoặc thiết bị theo dõi viễn thông. Hộp đen này có khả năng kết nối internet để theo dõi, phát hiện và ghi lại toàn bộ hoạt động của phương tiện nhằm thu thập, lưu trữ và truyền thông tin.

Một thiết bị telematics tiêu chuẩn bao gồm các thành phần:

Bộ vi xử lý ARM Cortex-M3 hiệu năng cao.
Module GPS và GSM/GPRS cho định vị và truyền dữ liệu.
Các cổng kết nối OBD2 để đọc thông tin từ hệ thống xe.
Cảm biến gia tốc và bộ nhớ flash để lưu trữ dữ liệu.

>>> Xem thêm: Danh sách Cây xăng Hà Nội mở 24/24, cách tìm trên Google Maps

2.2. Hệ thống truyền dữ liệu

Toàn bộ thông tin thu thập từ thiết bị telematics được truyền về máy chủ trung tâm. Máy chủ này có thể thuộc về cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức liên quan, cho phép truy cập dữ liệu theo thời gian thực thông qua các thiết bị có kết nối internet.

Dữ liệu được truyền tải trong telematics bao gồm:

Thông tin chi tiết về lộ trình và chuyến đi (địa chỉ, khoảng cách, thời gian, chi phí).
Định vị vị trí xe theo thời gian thực và cập nhật liên tục.
Mức độ tiêu thụ nhiên liệu và hiệu suất động cơ.
Tốc độ hoạt động trung bình và các chỉ số an toàn.

2.3. Nền tảng phân tích và ứng dụng

Việc ứng dụng dữ liệu telematics phụ thuộc vào mục đích sử dụng cụ thể. Dựa trên thông tin thu thập, người dùng có cái nhìn tổng quan về hoạt động của phương tiện, từ đó quản lý và sử dụng một cách hiệu quả nhất.

3. Cách thức hoạt động của công nghệ telematics

Công nghệ telematics hoạt động theo quy trình 4 bước chính: thu thập dữ liệu, lưu trữ, truyền tải và xử lý thông qua phần mềm quản lý.

3.1. Thu thập dữ liệu trong telematics

Hệ thống telematics thu thập dữ liệu thông qua ba nguồn chính:

Cảm biến: Thu thập thông tin về hành vi lái xe như phanh gấp, tăng tốc nhanh, chuyển hướng đột ngột. Bên cạnh đó, cảm biến còn theo dõi các hoạt động trong xe như nhiệt độ cabin, việc mở cửa xe.
Chẩn đoán động cơ: Bao gồm thông tin về hiệu suất nhiên liệu và tình trạng bảo dưỡng. Hệ thống thực hiện chẩn đoán liên tục theo thời gian thực và cung cấp dữ liệu để tối ưu hóa bảo dưỡng và vận hành.
GPS: Thu thập và chia sẻ dữ liệu về vị trí của phương tiện, tốc độ di chuyển và tổng thể hoạt động thông qua công nghệ định vị toàn cầu.

Telematics có nhiệm vụ thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau

3.2. Truyền tải và xử lý dữ liệu telematics

Dữ liệu từ cảm biến, chẩn đoán động cơ và GPS được gửi đến thiết bị telematics trên xe. Sau đó, thông tin được lưu trữ tạm thời trong thiết bị cho đến khi được truyền đi. Từ hộp đen trên xe, dữ liệu được truyền đến máy chủ trung tâm bảo mật thông qua các mạng khác nhau như GPRS, truyền thông vệ tinh, hoặc mạng di động 4G/5G.

Máy chủ xử lý dữ liệu để tối ưu hóa cho việc sử dụng tiếp theo. Cuối cùng, dữ liệu được tối ưu hóa từ máy chủ trung tâm đến phần mềm quản lý, nơi thông tin được trực quan hóa và chuyển đổi thành giao diện người dùng dễ hiểu cho các nhà quản lý.

4. Ứng dụng của telematics trong các lĩnh vực

Telematics không chỉ là công nghệ hỗ trợ thu thập và phân tích dữ liệu mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong đời sống và sản xuất. Dưới đây là một số ứng dụng tiêu biểu của telematics trong các lĩnh vực khác nhau:

4.1. Telematics trong bảo hiểm xe

Telematics đang cách mạng hóa ngành bảo hiểm xe ô tô với mô hình bảo hiểm dựa trên hành vi lái xe (UBI - Usage-Based Insurance). Thay vì tính phí bảo hiểm theo cách truyền thống, các công ty bảo hiểm sử dụng dữ liệu thực tế từ telematics để đánh giá rủi ro chính xác hơn.

Đặc biệt tại Việt Nam, sản phẩm O•CAR của OPES đã tiên phong tích hợp công nghệ telematics, giúp khách hàng ghi nhận hành vi lái xe thông qua các chỉ số phanh gấp, tăng tốc nhanh, chuyển hướng gấp sau mỗi chuyến đi. Qua đó, khách hàng có thể tự đánh giá và cải thiện hành vi lái xe, đồng thời nhận được ưu đãi qua chương trình tích điểm telematics - lái xe càng tốt nhận điểm thưởng càng cao.

>>> Xem thêm: Mức bồi thường tai nạn giao thông chết người là bao nhiêu?

4.2. Telematics trong quản lý đội xe

Đối với doanh nghiệp có đội xe, telematics mang lại hiệu quả quản lý vượt trội:

Theo dõi vị trí và lộ trình xe theo thời gian thực.
Tối ưu hóa tuyến đường để tiết kiệm thời gian và nhiên liệu.
Giám sát hành vi lái xe để đảm bảo an toàn.
Quản lý tiêu thụ nhiên liệu và chi phí vận hành.
Bảo dưỡng dự đoán dựa trên dữ liệu thực tế.

4.3. Telematics trong logistics và chuỗi cung ứng

Định nghĩa: Telematics trong logistics là công nghệ sử dụng thiết bị gắn trên phương tiện để thu thập, truyền tải và phân tích dữ liệu như vị trí GPS, tốc độ, thời gian dừng, mức tiêu thụ nhiên liệu, điều kiện xe và hành vi tài xế.

Mục đích sử dụng:

Giám sát phương tiện và hàng hóa theo thời gian thực.
Tối ưu hóa tuyến đường và tiêu hao nhiên liệu.
Nâng cao an toàn giao thông và kiểm soát hành vi lái xe.
Phát hiện sự cố sớm và bảo trì chủ động.

Quy trình triển khai:

Lắp đặt thiết bị telematics lên xe tải, container.
Kết nối với nền tảng quản lý qua mạng 3G/4G/5G.
Cấu hình thu thập các chỉ số cần thiết.
Tích hợp vào hệ thống TMS, ERP.
Thiết lập cảnh báo ngoại lệ và đào tạo nhân viên.

Telematics đóng vai trò quan trọng trong chuỗi logistic

4.4. Telematics trong chăm sóc sức khỏe

Telematics y tế cho phép theo dõi sức khỏe từ xa thông qua các thiết bị đeo và cảm biến, đặc biệt hữu ích cho người cao tuổi và bệnh nhân mãn tính.

4.5. Telematics trong nông nghiệp

Ứng dụng telematics trong nông nghiệp thông minh giúp theo dõi máy móc nông nghiệp, tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý trang trại hiệu quả.

4.6. Telematics trong xây dựng

Ngành xây dựng sử dụng telematics để theo dõi máy móc công trình, quản lý tiến độ và đảm bảo an toàn lao động.

5. Lợi ích của việc áp dụng telematics

Việc áp dụng telematics mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

Nâng cao hiệu quả sử dụng: Theo dõi và thu thập dữ liệu giúp sử dụng xe hiệu quả hơn như tiết kiệm xăng, rút ngắn quãng đường di chuyển.
Giám sát hành vi lái xe: Thu thập thông tin hoạt động của xe giúp kiểm soát hành vi người lái tốt hơn, xây dựng thói quen lái xe an toàn và kiểm soát vi phạm luật giao thông.
Tiết kiệm nhiên liệu: Khi việc thu thập dữ liệu được giám sát, chủ sở hữu sẽ biết được những hành vi gây tốn nhiên liệu, từ đó có biện pháp tiết kiệm phù hợp.
Cảnh báo bảo trì kịp thời: Giám sát theo dõi phương tiện giúp nắm bắt tình hình và thông số kỹ thuật, đưa ra phương án sửa chữa hoặc bảo trì kịp thời.
Giảm thiểu tai nạn: Việc theo dõi này giúp giảm thiểu tai nạn nhờ kiểm soát hành vi lái xe. Nhân viên lái xe có xu hướng lái chậm hơn khi ý thức được việc bị theo dõi.
Tìm kiếm xe bị trộm: Tác dụng quan trọng của telematics là nhanh chóng tìm được xe bị đánh cắp thông qua dữ liệu về vị trí và phạm vi hoạt động.
Nâng cao tính chính xác cho bảo hiểm: Telematics hỗ trợ ngành bảo hiểm có sự chính xác cao hơn. Ở các nước phát triển, bảo hiểm telematics đang phát triển mạnh mẽ với đối tượng khách hàng đa dạng, đa lứa tuổi.

6. Thách thức và hạn chế của telematics

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, telematics cũng gặp phải một số thách thức:

Phụ thuộc nguồn điện: Thiết bị GPS telematics cần được cấp điện để hoạt động. Cả thiết bị dùng pin và thiết bị nối cứng đều có nhược điểm riêng.
Vấn đề riêng tư: Người dùng có lý do để lo ngại về việc di chuyển của họ bị theo dõi và ghi lại trên máy chủ từ xa.
Nhiễu tín hiệu: Tín hiệu GPS có thể bị chặn bởi các thiết bị gây nhiễu. Giải pháp duy nhất là đầu tư vào hệ thống telematics có khả năng phát hiện và báo cáo nhiễu tín hiệu.
Thời gian lắp đặt: Việc lắp đặt telematics có thể mất từ 15 phút đến một ngày, đòi hỏi chuyên gia thực hiện.
Chi phí đầu tư: Lắp đặt hệ thống telematics tốn kém, bao gồm chi phí phần cứng và phần mềm. Giá cả dao động tùy theo loại hệ thống, từ $700 cho theo dõi di động đến $1500 cho hệ thống hoàn chỉnh, cộng thêm phí dịch vụ hàng tháng.

Chi phí đầu tư lớn là một trong những hạn chế của telematics

7. Tương lai của telematics tại Việt Nam và thế giới

Công nghệ telematics được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, với lĩnh vực phát triển mạnh nhất là vận tải giao thông. Hệ thống vận tải hiện đang được đầu tư mạnh mẽ và được nhà nước quan tâm đặc biệt.

Tại Việt Nam, số lượng xe ô tô được sản xuất và đưa vào sử dụng ngày càng tăng nhanh. Theo dự án hạn chế xe máy tại Hà Nội, nhu cầu về xe ô tô dự kiến tăng mạnh, kéo theo nhu cầu về các ứng dụng công nghệ tích hợp trong xe.

Các hãng xe đua nhau tung ra thị trường những dòng xe được tích hợp công nghệ tiên tiến, đặc biệt là hệ thống telematics. Hệ thống này đang dần trở thành thiết bị không thể thiếu trên xe hơi hiện đại, giúp xe kết nối với mạng lưới thông tin và cung cấp nhiều thông tin bổ ích cho người dùng.

Sự phát triển của telematics mở ra cơ hội lớn cho ngành viễn thông cũng như các ngành thông tin và công nghệ theo dõi. Với tính chất ứng dụng công nghệ cao, ngành này đòi hỏi nguồn nhân lực qua đào tạo chuyên sâu và có trình độ chuyên môn cao.

8. OPES tích hợp công nghệ telematics hiện đại vào bảo hiểm O∙CAR

OPES - nhà bảo hiểm số tiên phong trong ứng dụng công nghệ - đã ra mắt sản phẩm Bảo hiểm vật chất xe ô tô O•CAR tiên phong tích hợp công nghệ telematics vào cuối năm 2022. Sản phẩm được phát triển thành công với sự đồng hành của Công ty công nghệ toàn cầu IMS.

O•CAR không chỉ là sản phẩm sáng tạo trong ngành bảo hiểm phi nhân thọ mà còn là giải pháp tối ưu cho khách hàng, góp phần kiến tạo Việt Nam an toàn hơn.

O•CAR mang đến giải pháp bảo vệ toàn diện với những giá trị khác biệt: chứng nhận bảo hiểm online tiện lợi, bồi thường nhanh chóng với thủ tục đơn giản trên nền tảng OPES, cùng nhiều tiện ích hỗ trợ 24/7.

Đặc biệt, O•CAR tích hợp công nghệ telematics đột phá, giúp ghi nhận hành vi lái xe qua các chỉ số phanh gấp, tăng tốc nhanh, chuyển hướng gấp. Qua đó cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, giúp họ tự đánh giá và cải thiện hành vi lái xe.

Với những ưu điểm vượt trội về công nghệ và giá trị mang lại, Bảo hiểm Vật chất ô tô O•CAR đã được đón nhận tích cực trên thị trường, cùng sự tin tưởng từ khách hàng trên toàn quốc.

Các bài viết liên quan:

Như vậy, thông qua bài viết này của OPES, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ Telematics là gì. Với những ưu điểm vượt trội và ứng dụng rộng rãi, telematics chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và trở thành công nghệ không thể thiếu trong tương lai.