Trái phiếu chính phủ là gì? Lợi ích và cách đầu tư an toàn 2025

Trái phiếu chính phủ là gì? Việc tìm hiểu về các kênh đầu tư an toàn trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trái phiếu chính phủ được xem là một trong những công cụ đầu tư ít rủi ro nhất, phù hợp với những nhà đầu tư ưu tiên sự ổn định và bảo toàn vốn. Nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về trái phiếu chính phủ và các lợi ích cũng như cách đầu tư an toàn, bài viết dưới đây từ OPES sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện nhất để giúp bạn đầu tư hiệu quả.

1. Trái phiếu chính phủ là gì?

Trái phiếu chính phủ là gì? Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 01/2011/NĐ-CP, trái phiếu chính phủ được định nghĩa như sau:

"Trái phiếu Chính phủ là loại trái phiếu do Bộ Tài chính phát hành nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc huy động vốn cho chương trình, dự án đầu tư cụ thể thuộc phạm vi đầu tư của nhà nước."

Về bản chất, trái phiếu chính phủ là phương thức để nhà nước vay vốn từ các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Khi mua trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư thực chất đang cho Chính phủ vay tiền với cam kết nhận lại cả gốc và lãi theo thỏa thuận đã định trước.

Trái phiếu chính phủ ghi nhận nghĩa vụ trả nợ của Nhà nước và quyền lợi của người sở hữu trái phiếu. Ban đầu, trái phiếu được phát hành dưới hình thức chứng chỉ giấy, sau đó phát triển thành hình thức bút toán ghi sổ và dữ liệu điện tử như hiện nay.

Tìm hiểu về trái phiếu chính phủ

2. Các loại trái phiếu chính phủ phổ biến

Hiện tại, Việt Nam có ba loại trái phiếu chính phủ chính được phát hành trái phiếu chính phủ thường xuyên:

Tín phiếu kho bạc

Đây là loại trái phiếu chính phủ có kỳ hạn ngắn từ 13 tuần (91 ngày), 26 tuần (182 ngày) đến 52 tuần (364 ngày). Tín phiếu kho bạc được phát hành bằng đồng Việt Nam và thường được các nhà đầu tư sử dụng để đầu tư ngắn hạn hoặc quản lý dòng tiền trong thời gian chờ đợi cơ hội đầu tư khác.

Trái phiếu kho bạc

Trái phiếu kho bạc có kỳ hạn từ 1 năm trở lên và có thể được phát hành bằng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi. Loại trái phiếu này phù hợp với các nhà đầu tư muốn có thu nhập ổn định trong trung và dài hạn.

Công trái xây dựng Tổ quốc

Công trái xây dựng Tổ quốc có kỳ hạn từ 1 năm trở lên, được phát hành bằng đồng Việt Nam. Mục đích của loại trái phiếu này là huy động nguồn vốn để đầu tư xây dựng các công trình quan trọng quốc gia và các công trình thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống.

3. Đặc điểm của trái phiếu chính phủ

Trái phiếu chính phủ sở hữu 2 quyền lợi chính cho nhà đầu tư là lãi suất, kỳ hạn đa dạng và quyền lợi người sở hữu được đảm bảo. Cụ thể:

3.1. Lãi suất và kỳ hạn

Lãi suất trái phiếu chính phủ là gì và được xác định như thế nào? Lãi suất trái phiếu chính phủ do Bộ Tài chính quyết định trong khung lãi suất quy định, có thể là lãi suất cố định, lãi suất thả nổi hoặc lãi suất chiết khấu tùy theo từng đợt phát hành.

Kỳ hạn của trái phiếu chính phủ rất đa dạng, từ ngắn hạn (dưới 1 năm) đến dài hạn (có thể lên đến 30 năm), cho phép nhà đầu tư lựa chọn phù hợp với mục tiêu tài chính và khả năng tài chính của mình.

3.2. Quyền lợi của người sở hữu trái phiếu chính phủ

Người sở hữu trái phiếu chính phủ được hưởng các quyền lợi sau:

• Nhận lãi theo định kỳ từ thỏa thuận.

• Nhận hoàn trả gốc khi trái phiếu đáo hạn.

• Chuyển nhượng khi không có nhu cầu sử dụng.

• Sử dụng trái phiếu làm tài sản đảm bảo cho các giao dịch tín dụng.

Nhà đầu tư được đảm bảo quyền lợi khi sở hữu trái phiếu chính phủ

4. Lợi ích và rủi ro khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Khi đầu tư trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư sẽ nhận được các lợi ích nổi bật về thu nhập, đảm bảo nguồn vốn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, đầu tư trái phiếu chính phủ vẫn còn một số rủi ro nhỏ. Cụ thể:

4.1. Lợi ích khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Đầu tư vào trái phiếu chính phủ sẽ giúp bạn nhận được không ít lợi ích như:

• Thu nhập ổn định và dự đoán được: Trái phiếu chính phủ mang lại dòng thu nhập ổn định thông qua việc trả lãi định kỳ. Nhà đầu tư có thể dự đoán chính xác số tiền sẽ nhận được và thời điểm nhận, giúp lập kế hoạch tài chính dài hạn hiệu quả.

• Bảo toàn vốn tuyệt đối: Với sự đảm bảo của Chính phủ, khả năng bảo toàn vốn đầu tư gần như tuyệt đối. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những nhà đầu tư không muốn chấp nhận rủi ro mất vốn.

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Trái phiếu chính phủ là công cụ quan trọng để đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro tổng thể khi kết hợp với các tài sản rủi ro cao hơn như cổ phiếu.

• Thanh khoản cao: Thị trường thứ cấp cho trái phiếu chính phủ khá phát triển, cho phép nhà đầu tư bán lại trái phiếu khi cần thiết, mặc dù giá có thể biến động tùy theo điều kiện thị trường.

>>> Xem thêm: Biên lợi nhuận gộp là gì? Ý nghĩa, công thức và cách tính chi tiết

4.2. Những rủi ro cần lưu ý

Bên cạnh các ưu điểm ở trên, đầu tư vào trái phiếu chính phủ vẫn còn tiềm ẩn một vài rủi ro, bao gồm:

• Rủi ro lạm phát: Khi tỷ lệ lạm phát tăng cao, giá trị thực của dòng lãi từ trái phiếu có thể bị xói mòn, làm giảm sức mua thực tế của nhà đầu tư.

• Rủi ro lãi suất: Khi lãi suất thị trường tăng, giá trái phiếu trên thị trường thứ cấp có thể giảm, gây thiệt hại cho nhà đầu tư muốn bán trước hạn.

• Rủi ro thanh khoản hạn chế: Một số loại trái phiếu chính phủ, đặc biệt là những trái phiếu có kỳ hạn dài hoặc khối lượng phát hành nhỏ, có thể gặp khó khăn trong việc bán lại trên thị trường thứ cấp.

• Rủi ro cơ hội về lợi suất trái phiếu chính phủ: So với các kênh đầu tư khác, thường thì lợi suất từ trái phiếu chính phủ thấp hơn so với cổ phiếu, bất động sản hay trái phiếu doanh nghiệp, tạo ra rủi ro cơ hội cho nhà đầu tư.

5. Cách đầu tư trái phiếu chính phủ an toàn, hiệu quả

Để giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về trái phiếu chính phủ, dưới đây là quy trình mua trái phiếu và một vài lưu ý khi đầu tư mà bạn có thể tham khảo:

5.1. Quy trình mua trái phiếu chính phủ

Quy trình để mua trái phiếu chính phủ bao gồm 5 bước như sau:

• Bước 1: Mở tài khoản giao dịch Nhà đầu tư cần mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại các công ty chứng khoán thành viên hoặc tại ngân hàng có đại lý phân phối trái phiếu chính phủ.

• Bước 2: Nghiên cứu thông tin phát hành Tìm hiểu chi tiết về các đợt phát hành sắp tới, bao gồm lãi suất, kỳ hạn, điều kiện phát hành và phương thức thanh toán.

• Bước 3: Lựa chọn loại trái phiếu phù hợp Căn cứ vào mục tiêu đầu tư, khả năng tài chính và thời gian đầu tư để lựa chọn loại trái phiếu và kỳ hạn phù hợp.

• Bước 4: Thực hiện giao dịch Đấu thầu trái phiếu chính phủ là gì? Đây là phương thức phát hành chính của trái phiếu chính phủ, trong đó các nhà đầu tư đưa ra mức giá họ sẵn sàng mua. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng có thể mua thông qua thị trường thứ cấp.

• Bước 5: Theo dõi và quản lý đầu tư Sau khi mua thành công, nhà đầu tư cần theo dõi lịch trả lãi và lập kế hoạch cho các khoản tiền nhận được.

5.2. Lưu ý khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Bên cạnh quy trình mua trái phiếu, bạn cũng cần lưu ý một vài điểm sau:

• Xác định mục tiêu đầu tư rõ ràng: Trước khi đầu tư, hãy xác định rõ mục tiêu: bảo toàn vốn, tạo thu nhập định kỳ, hay đa dạng hóa danh mục. Điều này sẽ giúp lựa chọn loại trái phiếu và kỳ hạn phù hợp.

• Cân nhắc về thanh khoản: Đánh giá nhu cầu sử dụng vốn trong tương lai để quyết định kỳ hạn đầu tư. Nếu có khả năng cần tiền trong thời gian ngắn, nên chọn các loại trái phiếu có kỳ hạn ngắn hoặc thanh khoản cao.

• Theo dõi diễn biến lãi suất thị trường: Lãi suất thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến giá trái phiếu. Khi lãi suất có xu hướng tăng, nên cân nhắc hoãn đầu tư hoặc chọn trái phiếu kỳ hạn ngắn.

• Phân bổ vốn hợp lý: Không nên đầu tư toàn bộ vốn vào trái phiếu chính phủ mà cần phân bổ hợp lý trong danh mục đầu tư để tối ưu hóa lợi nhuận và rủi ro.

>>> Xem thêm: Cổ phiếu quỹ là gì? Khái niệm, đặc điểm và quy định giao dịch

6. So sánh trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp

Nhiều nhà đầu tư vẫn còn nhầm lẫn giữa trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. Vậy hai loại trái phiếu này có gì khác biệt? Dưới đây là so sánh chi tiết:

Về mức độ an toàn

Trái phiếu chính phủ có mức độ an toàn cao nhất do được Nhà nước đảm bảo, trong khi trái phiếu doanh nghiệp phụ thuộc vào khả năng thanh toán của doanh nghiệp phát hành.

Về lãi suất

Trái phiếu doanh nghiệp thường có lãi suất cao hơn trái phiếu chính phủ để bù đắp cho rủi ro cao hơn. Tuy nhiên, lãi từ trái phiếu chính phủ được miễn thuế, trong khi lãi từ trái phiếu doanh nghiệp phải chịu thuế.

Về kỳ hạn

Trái phiếu chính phủ có thể có kỳ hạn rất dài (lên đến 30 năm), trong khi trái phiếu doanh nghiệp thường có kỳ hạn ngắn hơn (1-5 năm).

Về thanh khoản

Thị trường giao dịch trái phiếu chính phủ thường phát triển và có thanh khoản tốt hơn so với trái phiếu doanh nghiệp.

7. Câu hỏi thường gặp về trái phiếu chính phủ

Nếu bạn đang muốn tìm hiểu chi tiết hơn, dưới đây là một vài câu hỏi khác đã được OPES tổng hợp và giải đáp sau đây:

7.1. Ai nên đầu tư trái phiếu chính phủ?

Trái phiếu chính phủ thường phù hợp với những nhà đầu tư sau:

• Nhà đầu tư ưu tiên sự an toàn và bảo toàn vốn.

• Người có thu nhập ổn định và muốn có thêm nguồn thu nhập thụ động.

• Các tổ chức tài chính cần đầu tư an toàn như công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí.

• Nhà đầu tư sắp nghỉ hưu, có nhu cầu về nguồn đầu tư ổn định, ít rủi ro.

• Nhà đầu tư muốn đa dạng các hạng mục đầu tư để hạn chế rủi ro.

7.2. Có thể bán lại trái phiếu trước hạn không?

Có, trái phiếu chính phủ có thể được bán lại trên thị trường thứ cấp trước khi đáo hạn. Tuy nhiên, giá bán có thể cao hơn hoặc thấp hơn giá mua ban đầu tùy thuộc vào biến động lãi suất thị trường và cung cầu tại thời điểm bán.

Các bài viết liên quan:

• Lưu ký chứng khoán là gì? Quy trình, lợi ích và lưu ý quan trọng

• Hối phiếu là gì? Khái niệm, đặc điểm và vai trò chi tiết

Nhà đầu tư hoàn toàn có thể bán trái phiếu trước hạn

Trên đây là giải đáp chi tiết cho câu hỏi về trái phiếu chính phủ là gì? Có thể nói, trái phiếu chính phủ là một kênh đầu tư an toàn và đáng tin cậy, phù hợp với những nhà đầu tư ưu tiên bảo toàn vốn và thu nhập ổn định. Mặc dù lợi nhuận có thể không cao bằng các kênh đầu tư khác, nhưng tính an toàn và ổn định của trái phiếu chính phủ làm cho nó trở thành một thành phần quan trọng trong danh mục đầu tư cân bằng. Hy vọng với các chia sẻ trên từ OPES, bạn đã nắm thêm thông tin về một hình thức đầu tư khác. Ra đời từ năm 2018, OPES mang trong mình DNA công nghệ cùng sức mạnh từ hệ sinh thái số thuộc VPBank, đang từng bước khẳng định vị thế nhà bảo hiểm số hàng đầu tại Việt Nam. Với sự thấu hiểu thị trường & khách hàng, OPES sở hữu danh mục sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ đa dạng: Sống vui khỏe, Ở an nhiên, Lái chu toàn và nhiều sản phẩm thêm TRẢI NGHIỆM MỚI cho cuộc sống tối ưu. Bạn có thể xem thêm thông tin chi tiết tại: https://opes.com.vn/.